De eerste keer dat ik een reportage over de maffia in Sicilië maakte, was twee jaar na een aardbeving, begin tachtiger jaren. Er was geld in Nederland ingezameld voor nieuwe huizen van de bevolking en wij waren benieuwd of die huizen er na die twee jaar al waren. De bewoners zaten nog steeds in containers en het geld was verdwenen in de zakken van maffiabazen.

We zagen half afgebouwde snelwegen, zonder begin en einde, die waren aangelegd met geld van de Europese Unie. Zelfde verhaal: de rest van de snelweg zat in de zakken van de maffioso.

Later maakte ik een reportage over de moord op verschillende onderzoeksrechters. Falcone was een van hen en hij werd met zijn vrouw op straat geliquideerd. Hij werd opgevolgd door rechter Rocco Cinnici en hem mocht ik in een onvoorstelbaar zwaar bewaakt Justitieel Paleis in Palermo interviewen. Hij werd eveneens twee weken later doodgeschoten.

Elke keer als ik ergens op reportage was kwam ik Letizia Battaglia tegen. Een kleine Italiaanse die foto’s van de mafia-drama’s maakte. Ze was beroemd om haar foto’s, maar dat wist ik niet toen ik haar voor de eerste keer ontmoette.

‘Waarom doe je dit,’ vroeg ik, ‘waarom neem je deze risico’s? Je woont in Italië, ik kan terug naar Nederland, maar waar moet jij heen?’

‘Ik ben niet bang, ‘zei ze, ‘wat er ook gebeurt, het kwaad mag niet overwinnen, daar is Italië te mooi voor!’

Wat een heldin, kon ik alleen maar denken. Ze maakte een foto van een jongetje van een jaar of acht met een kous over z’n hoofd en een pistool in de aanslag. Die foto werd wereldberoemd. Ze maakte foto’s van de lijken van mensen die aan hun eettafel neer werden geschoten omdat ze geen geld wilden betalen voor ‘bescherming’.

Ze zorgde dat er over de maffia gepraat durfde worden. In het begin had iedereen het alleen maar over M,niemand durfde zelfs maar het woord maffia uit te spreken, later zei men gewoon Maffia, dankzij haar.

Toen onze paden voor de derde keer kruisten, zei ze dat ze m’n buurvrouw werd. Ze dacht erover naar Zweden te gaan, ze werd te veel bedreigd.

Of ze er ooit heen gegaan is weet ik niet. Vorige week is ze op haar 82ste in een ziekbed overleden, terwijl als ik vroeger met haar stond te praten ik elk ogenblik een snelle scooter met een schutter verwachtte. Nooit gebeurd.

Dankzij één dappere vrouw met alleen een fototoestel durfden de Sicilianen op te staan tegen de terreur.

Wij kunnen er met z’n allen een puntje aan zuigen. Dank je wel, Letizia.

Leuk als je deelt!