Afgelopen zondag werd ik gebeld door mijn beste vriend: ’Je moet Buitenhof terugkijken.’
Hij had gelijk. Het is me toch al in jaren niet overkomen dat ik na interviews met politici met tranen in mijn ogen zat.
Het ging over de toeslagenaffaire. Ja ik weet, na de ontdekking van de nieuwe virusvariant lijkt er weer niks anders aan de hand in de wereld. Toch legde die affaire, waarbij de Belastingdienst mensen onterecht van fraude beschuldigde en enorme bedragen van ze eiste, een aantal verschrikkelijke dingen bloot.
Twan Huys, die ik niet meer zo hoog had zitten nadat hij crimineel Holleeder een uur lang zonder enig tegenwicht interviewde, heeft zich wat mij betreft totaal gerevancheerd. Eerst was powervrouw Neelie Kroes aan de beurt. Wat de hoofdoorzaak was van deze affaire en wat we ervan konden leren? ’Dat niemand meer ergens verantwoordelijkheid voor neemt’, zei Neelie, en dat was de spijker op z’n kop. Dat krijg je na een generatie die is opgegroeid terwijl ze de hele dag thuis hoorden dat ze uniek, geweldig en fantastisch zijn. Dat tegenslag voor loosers is.
Maar toen kwamen Pieter Omzigt (CDA) en Renske Leijten (SP) van diezelfde generatie aan het woord. De twee Kamerleden die de zaak aan het licht brachten en als terriers volhielden. Ze waren op alle manieren tegen gewerkt. Door andere Kamerleden, ambtenaren en leden van de regering.
‘Ze vonden ons lastig,’ zei Omzigt en toen ging er bij mij meteen een vat vol herinneringen open. Want dat zit in onze Nederlandse cultuur. We doen allemaal als makke schapen mee. En als iemand dwarsdenkt, of andere mogelijkheden ziet, dan is hij/zij lastig. Hoe vaak heb ik niet met collega-redacteuren gesproken over wantoestanden binnen de redactie? En dat we afspraken dat we het de eerstvolgende vergadering aan de orde zouden stellen? En hoeveel deden dan hun mond open? Juist, niemand. ‘Je kop boven het maaiveld uitsteken en dan afgemaaid worden,’ is niet voor niets een typisch Nederlandse uitdrukking.
Met verbijstering, afschuw en bewondering heb ik de uitzending zitten bekijken. Dat onze rechtsstaat zo is aangetast. Dat de politiek is verworden van idealistische politici naar wannebe popsterren die filmpjes over hun functioneren belangrijker vinden dan hun controlerende functie in de Kamer. Dat een socialistische bewindsman, die toch op zou moeten komen voor de onderdrukten, die mensen zo in de steek liet. Maar GZD dat er nog mensen als Omzigt en Leijten zijn, die gewoon doorgaan, achter hun idealen aan. Niet verslappen. Geen sterren, maar vechters. Wat ben ik trots op ze. Dat veroorzaakte mijn tranen. Er is nog hoop.
23 december 2020